عنصر روی یکی از عناصر بسیار مهم و استثنایی در ساختار مکملهای معدنی است که در فعالیت بیش از ۳۰۰ آنزیم در طبیعت نقش دارد.
این عنصر اعمال و نقشهای متعدد و متفاوتی را در بدن بر عهده دارد. مشخص شده است که در تولید مثل، خون سازی و تشکیل و رشد و نمو بهینه استخوانها دخالت موثر دارد. متابولیسم اسیدهای نوکلئیک کاملا وابسته به عنصر روی است.
این عنصر با دخالت در ساختار عمل آنزیمهای دی ان ای و RNA پلی مراز در چرخهها و تقسیمات سلولی دخالت مستقیم دارد. این موضوع بیانگر اهمیت و نقش حیاتی عنصر روی در تقسیمات سلولی و رشد و نمو حیوان است.
عنصر روی به عنوان جزئی از ساختمان مولکول انسولین می تواند در تنظیم قند خون هم دخالت داشته باشد، همچنین این عنصر در فعالیت برخی از آنزیمهای شیرابه گوارشی دخالت دارد که از جمله میتوانیم به کربواکسی پپتیدازها اشاره کنیم که در مراحل پایانی هضم پروتئینها در دستگاه گوارش دخالت دارد.
عنصر روی به طور کلی در رشد و تکامل بدن و فعالیت های تولید مثلی حیوانات به خصوص پرندگان نقش مهمی را بر عهده دارد. یکی از مهمترین وظایف این عنصر که در طیور برای ما فوق العاده حائز اهمیت است: نقش در ساختار و عمل آنزیم کربنیک آنهیدراز است. این آنزیم علاوه بر اینکه در تعدیل اسید و باز خون دخالت دارد، در طیور تخمگذار اهمیت فوق العاده زیادی دارا میباشد.این آنزیم در تأمین بنیان کربناتی لازم برای تشکیل بنیان های کربنات کلسیم و در نتیجه تشکیل پوسته تخم مرغ دخالت دارد.
در فصول گرم و در شرایطی که تنش گرمایی در منطقه و فارم ها وجود دارد اهمیت این آنزیم دو چندان خواهد بود. بنابراین کمبود این عنصر میتواند در پرندگان تخمگذار سبب ایجاد مشکلاتی
شود و کیفیت پوسته تخم مرغ را به شدت کاهش دهد.
از آنجایی که محیطهای پرورشی ما اساسا دستخوش آلودگیهای ویروسی و باکتریهای متعددی هستند لذا توانمندی سیستم ایمنی پرندگان برای دستیابی به یک عملکرد مناسب و اقتصادی و داشتن حداقل تلفات فوق العاده حائز اهمیت است که از این بابت هم عنصر روی اهمیت زیادی دارد.
این عنصر در تقسیمات سلولی سامانه ایمنی بدن دخالت مستقیم دارد و با دخالت در ساختار آنزیمهای آنتی اکسدانی مثل سوپر اکسید دیسمیوتاز میتواند مانع از مرگ سلولی زود هنگام سلول های لمفویدی شود و به این شکل میتواند اثرات بالقوه خود را در سامانه ایمنی بدن بروز دهد.
همچنین مشخص شده که عنصر روی با دخالت در ساختار آنزیم های آنتی اکسیدانی میتواند اثرات منفی رادیکالهای آزاد طی فرایندهای التهابی را به حداقل برسد. یکی از وظایف ایمونولوژیکی مهم عنصر روی دخالتش در تکامل و تمایز لمفوسیت نوع تی(T) است.
عنصر روی به شکل کاملا خاصی در فعالیتهای هورمونهای غده تیموس دخالت دارد در نتیجه میتواند تکامل و تمايز لمفوسیتهای نوع تی را مستقیما تحت الشعاع قرار دهد با توجه به این که لمفوسیتها هم نقشهای تنظیمی برعهده دارد هم نقشهای اجرایی، لذا سیستم ایمنی کاملا تحت تأثیر غلظت این عنصر در جیره قرار دارد و کمبودهای شدید و حتی خفیف این عنصر میتواند توانمندی سیستم ایمنی را در مقابله با اجرام خارجی کاهش دهد.
توجه به غلظت این عنصر در جیره توجه به منبع تأمین کننده و قابلیت دسترسی عنصر روی از منایع مختلف همچنین وجود عواملی مانند فیتات فیبر و برخی از ترکیبات به دام اندازنده عنصر روی حتما بایستی در فرمولاسیون جیره و تغذیه عنصر روی مد نظر قرار گیرد تا بتوان این عنصر را در کمیتهای بهینه و مورد نیاز و متناسب با شرایط حاکم بر محیط و فارم پرورشی برای حیوان تأمین کنیم.
سولفات و اکسید روی در خوراک دام و طیور نقشی حیاتی داشته و برای تامین عنصر روی مورد نیاز در خوراک دام و طیور استفاده میگردد.